Het opknappen en restaureren van werk op papier

Ets St. Jacobskerk Den Haag van Arend Hendriks (1901-1951), verzuurd en verkleurd.

Heeft u een antieke gravure waarvan het papier geel verkleurd is of waarin bruine vlekken zitten dan is daar doorgaans wat aan te doen. Bij oudere prenten zijn deze verkleuringen vaak in de loop der tijd ontstaan doordat ze voor langere tijd in direct contact zijn geweest met zuurhoudende materialen. Een prent is bijvoorbeeld ingelijst (geweest) tegen een achtergrond van strokarton, zonder buffer tussen de prent en het karton. Of de marges van de prent zijn afgedekt (geweest) met een zuurhoudend passe-partout waarbij verkleuring van de prent langs de snijranden is opgetreden. Ook kan het zijn dat de prent met beender- of huidlijm op het karton geplakt is.

Ets St. Jacobskerk Den Haag van Arend Hendriks (1901-1951), teruggebracht in oorspronkelijke staat.

Wanneer de prent met een organische lijm is opgeplakt kan deze losgeweekt worden door deze enige tijd in een bad met warm water onder te dompelen. Vaak laat de prent in z’n geheel los en als dat niet gebeurt wordt de prent met karton omgekeerd en wordt het karton voorzichtig afgepeld. Vervolgens wordt de achterzijde van de prent ontdaan van lijm- en kartonresten. Hierna volgt het proces van het schoonwassen van de prent waarbij de prent verschillende baden passeert, beginnend met blekende chemicaliën en eindigend met gedemineraliseerd water. Vervolgens wordt de prent half gedroogd en met een zuurvrij papje op waterbasis op een vel Japans papier geplakt dat is opgespannen op een bord. Tot slot kan de prent drogen.

Zeefdruk van Karel Appel (1921-2006), verzuurd en verkleurd.

Het is wel goed te bedenken dat met waterverf ingekleurde prenten iets van de scherpte van de kleuren kunnen verliezen in dit proces. In dit geval kan de overweging gemaakt worden om de prent slechts te laten ontzuren, waardoor het verzuringproces wordt gestopt en de prent iets oplicht, en de meest opvallende en storende verkleuringen te laten camoufleren.
Overigens kunnen moderne gekleurde prenten (bijvoorbeeld van Appel of Corneille) vaak op dezelfde manier behandeld worden als antieke prenten aangezien de wat vettige inkten waarmee ze gedrukt zijn behoorlijk stabiel zijn en een nat bad goed kunnen weerstaan.
Het wassen van prenten, het herstellen van kleine scheuren en het aanbrengen van kleine retouches doe ik zelf. Voor complexere papierrestauraties werk ik samen met een papierrestauratieatelier.

Zeefdruk van Karel Appel (1921-2006), teruggebracht in oorspronkelijke staat.